Avrupa Birliği’nin üçüncü ülkelerle imzaladığı 18 Geri Kabul anlaşması bulunmaktadır. Bunlardan 11’I halen yürürlüktedir. Aralarında Türkiye’nin de bulunduğu 7 ülke ile ya görüşmeler tamamlahmış durumda ya da görüşmeler devam etmektedir. Ancak bu ülkelerle Geri Kabul Anlaşması yürürlüğe girmemiş durumdadır.

Geri Kabu Anlaşmaları Bosna Hersek , Makedonya, Moldova, Karadağ, Ukrayna ve Sırbistan ile vize kolaylığı anlaşmaları ile birlikte imzalanmıştır. Arnavutluk, Hong-Kong, Macao, Sri-Lanka, Rusya ve Pakistan ile vize kolaylığı anlaşması bulunmamaktadır.

Türkiye’ye vize kolaylığı karşılığında Geri Kabul Anlaşmasının imzalanması için AB ülkeleri ve Komisyon fikir birliğine ulaşmıştır. Yakın gelecekte Anlaşmanın vize kolaylığı anlaşması ile birlikte imzalanması beklenmektedir.

Türkiye ile üzerinde mutabık olunan metnin içeriği bilinmemekle beraber, AB digger ülkelerle imzaladığı geri Kabul anlaşmaları incelendiğinde tek tip bir anlaşma metninden bahsedebiliriz.

Bu anlaşmalar imzalayan taraf ülke vatandaşları ile üçüncü ülke vatandaşlarını kapsama almaktadır. Temel mantık herhangi bir AB ülkesindeki bir yabancının giriş, bulunma ve ikamet koşullarına sahip değilse ya da daha önceden bu koşullara sahipken herhangi bir nedenden dolayı bu koşulları artık  yerine getiremiyorsa, geldiği ülkeye geri gönderilmesi amacını taşımaktadır.

Burada dikkati çeken durum, sadece yasadışı yollardan gelennler değil, halihazırda yasal ikamet sahibi kimselerin de bu anlaşmaların kapsamında olmalarıdır. Örneğin ikamet iznini zamanında usattırmayan bir göçmen bu anlaşmanın kapsamındadır.

Geri Kabul anlaşmalarının ikinci önemli özelliği sorgusuz sualsiz sınır dışı etmedir. Yargıya başvuru hakkı bulunmaktadır. Ancak bu başvuruyu ancak kendi ülkesine döndükten sonra yapabilecektir.

Uluslararası sözleşmelerdeki güvenceler, daha açık bir ifade ile sınırdışı edilmeden once iç hukuk yollarını kullanma hakkı bu geri Kabul anlaşmalarında bulunmamaktadır.

Vize kolaylığı ise herhangi bir güvence değildir. Vizenin kaldırılması, kişilerin serbest dolaşımı anlamına gelmez. Vizenin kaldırılması halinde dahi, serbest dolaşım söz konusu değildir. Sınır kapılarındaki kontrol memurları istediği kimseleri sınırdan geri çevirebilmektedir. Devlet Sanatçısı Arif Sağ yeşilpasaport sahibidir ve bu pasaportlara vize uygulanmamaktadır.  Vizenin uygulanmaması o ülkeye serbet giriş yapılabileceği anlamına gelmez.

Kaldı ki, Türk vatandaşlarının çok büyük bir bölümüne (hizmet sunucularına) zaten vize uygulanmaması gerekir.